Hoe combineer je klassieke muziek met humor? Doe wat Franz Joseph Haydn (1732-1809) deed. Hij verwerkte humor in een aantal van zijn symfonieën. Luister na het lezen eens naar de omschreven muziekstukken, wedden dat je lacht? Ga lekker zitten voor ha-ha-Haydn.

Farts & verrassingen

Ken je Haydn’s zogenoemde “Surprise Symphony”? Een theorie is dat Haydn altijd dezelfde oude man op dezelfde stoel in zijn publiek in slaap zag vallen tijdens zijn concerten. Hij bedacht iets om de man wakker te schudden. Het muziekstuk kabbelt in het tweede deel voort, met rustige melodieën … Tot – ineens – BAM! Een harde knal, waarna hij het muziekstuk rustig voortzet.

Op 05:13 vind je wat mensen ‘de allereerste bass drop ooit’ noemen:

Surprise! Toen hem werd gevraagd wat z’n bedoeling was, zei hij: “[…] it was my wish to surprise the public with something new, and to make a début in a brilliant manner so as not to be outdone by my pupil Pleyel, who at that time was engaged by an orchestra in London which had begun its concert series a few days before mine.”

Over grote knallen en verrassingen gesproken: in het tweede deel van zijn Symphony No. 93 verwerkte Haydn de ‘fart’. Het is een rustig stuk, totdat de fagot op een gegeven moment een scheet-gelijk geluid teweeg brengt. De ‘fart’ schijnt door musici die het stuk spelen, aardig te zijn gedownsized of weggelaten, omdat ze het toch wat ongemakkelijk vonden.

Eerst horen, dan geloven? Spoel even door naar minuut 12:17:

Geintje, moet kunnen

Heb je al eens van Haydn’s “Opus 33: The Joke” gehoord? Dit muziekstuk lijkt in het laatste deel een paar keer op zijn einde te lopen, totdat hij ‘m weer oppakt en gewoon verder speelt. Als publiek heb je geen idee wanneer je moet applaudisseren, omdat het einde misschien tóch niet in zicht is. Eenzelfde soort grap past hij toe in zijn Symfonie No. 60 “Il Distratto”, vertaald: de verstrooide. Halverwege het stuk speelt het orkest uit het niets Haydn’s afscheidssymfonie en op in de finale van het stuk stemmen ze ineens hun instrumenten, omdat ze dit zogenaamd vergeten zouden zijn vóór het spelen.

Haydn wist humor en klassieke muziek dus prima te combineren. Heb je gelachen? Wacht maar tot je de symfonieën beluistert!