Sinterklaas kapoentje, gooi wat in mijn schoentje. Sinterklaasje bonne, bonne, bonne, gooi wat in mijn lege, lege tonne… Nee, onze Sinterklaasliedjes zijn niet altijd om over naar huis te schrijven. Althans, tekstueel gezien dan. Wist je namelijk dat een deel van het repertoire is afgeleid van klassiek?
Invloed van Duitse componisten
Het ontstaan van veel traditionele sinterklaasliedjes is voor een groot deel terug te leiden naar de negentiende en begin twintigste eeuw. De viering wordt in Nederland steeds populairder en tekstdichters als J.P. Heije en Jan Schenkman speelden daar met hun liedjes slim op in. De tekst van “Zie ginds komt de stoomboot” is bij geen enkele intocht meer weg te denken. De invloed van Duitse muziek en componisten was in die periode in Nederland heel groot. Het is dus niet heel verwonderlijk dat Duitse melodielijnen ter inspiratie hebben gediend voor onze sinterklaasliedjes.
Hij komt, hij komt
Wat dacht je bijvoorbeeld van ‘Der Fröhliche Landman’ van Robert Schumann? Er is weinig verbeeldingskracht voor nodig om hier ‘Hij komt, hij komt, die lieve goede Sint’ in te ontdekken. Het origineel staat op ‘Album für die Jugend’ een collectie van 43 kinderliedjes die Schumann speciaal voor zijn drie dochters schreef.
Zie ginds komt de stoomboot
Bij andere nummers is het soms wat harder zoeken naar de link met een klassieke componist. Maar wie goed naar de Haffnerserenade van Mozart luistert, hoort in het derde deel (eerste Menuetto) een stuk dat toch wel erg veel gelijkenissen heeft met het welbekende “Zie ginds komt de stoomboot”. Het lied voert terug op de melodie ‘Im Märzen der Bauer’, een Duits volkslied uit begin vorige eeuw. De opening van de melodie van dit kinderlied komt vervolgens weer sterk overeen met de eerste vier maten van Mozarts werk.
Oh Sint-Nicolaas
We maken nog een klein stapje verder terug in de tijd. De oudst bewaard gebleven liederen rondom de (historische) figuur Sint-Nicolaas stammen namelijk uit de zestiende en zeventiende eeuw. Deze beschrijven de goede daden en wonderen van de heilige Nicolaas uit Myra, Turkije. Het zijn echter niet alleen de volksliedjes waarin Sint-Nicolaas centraal staat. Ook componisten als Joseph Haydn maakten muziek, speciaal voor de heiligman. Zo componeerde hij de Missa Sancti Nicolai, ook wel Sint Nicolaasmis genoemd, bedoeld voor het hof van de Hongaarse Prins Nicolaas II. Het werd uitgevoerd op 6 december 1772, tijdens het feest van Sint-Nicolaas en de naamdag van de prins.
Daar wordt aan de deur geklopt
Luister tot slot nog even naar ‘Ach, du lieber Augustin’ van de Oostenrijkse componist Johann Nepomuk Hummel. Die toont wel heel veel gelijkenissen met “Daar wordt aan de deur geklopt”, of niet? Dit bekende Weense stuk werd in de achttiende eeuw gecomponeerd door Marx Augustin, een straatmuzikant en doedelzakspeler. Door de eeuwen heen kende het vele varianten, waaronder de symfonie van Hummel.
Veel bekende sinterklaasliedjes hebben dus, soms via een omweg, een link met klassiek. Wie dan ook een extra mooi cadeautje in zijn schoen wilt vinden dit jaar, doet de Sint een groot plezier met het spelen van klassiek!